Oh oh die schermtijd. Vóór ik aan kinderen begon was ik er heilig van overtuigd: de schermtijd zou in ons huis tot een minimum beperkt blijven. Maar toen moest ik ineens koken, terwijl ik een dreumes had die ik geen seconde uit het zicht kon houden. Hoe dan? Met wat te knabbelen kon ik ‘m wel even bezighouden, maar niet lang genoeg. Dus was daar toch Tiktak.
Je weet dat het niet ideaal is, maar voor veel ouders is het ook een life safer. Het schermpje. Of het nou de tv is, je laptop, de telefoon of een tablet. Om even je handen vrij te hebben voor dat taakje dat niet kan blijven liggen of gewoon om zelf even van je cappuccino te genieten.
Echt geen oordeel over hoor, maar zelf wilde ik toch wel weten hoe het nou precies zit. Onlangs volgde ik een lezing van Marije Lagendijk, expert in mediaopvoeding. En dat was toch best confronterend moet ik eerlijk zeggen. Zelf merk ik bijvoorbeeld dat als ik de teugels wat meer laat vieren, dat het glad ijs is en we langzaam steeds meer schermtijd hebben allemaal. Er is altijd wel een goede reden (mijn eigen batterij die even leeg is, omdat er dan meer gegeten wordt, zodat het ochtendritueel sneller gaat.. etc.)
Hoeveel kwaad kan het nou? En wat zijn de ‘officiële’ adviezen?
Om te beginnen met de wetenschap. Onderzoek laat zien dat de hoeveelheid schermtijd in verband staat met de hoeveelheid grijze stof in de hersenen. Om precies te zijn: hoe meer schermtijd, des te minder grijze stof. En laat die grijze stof nou de plek zijn waar informatie wordt verwerkt.
Daarbij is het niet goed voor de ontwikkeling van taal. Een baby leert bijvoorbeeld vele malen meer van spreektaal. Taal in filmpjes wordt niet goed verwerkt. Ik merk zelf dat er wel degelijk woorden worden toegevoegd aan de woordenschat. (“mama, wat is een hypothese?”/”mama, wat is een kattenallergie?”) Ik denk dat het afhankelijk is van de leeftijd, van je kind én van de inhoud van de filmpjes. Zeker is dat een kind véle malen meer leert van filmpjes als je het samen kijkt en erover praat. Maar goed, vaak is het idee nou juist dat je even je handen vrij hebt.
Daarnaast zien professionals overall steeds meer oogproblemen (oeps, Teun heeft een bril én een plakker nodig). Steeds meer motorische problemen (kan ik me heeeel goed voorstellen als ik zie in welke houding er naar die schermpjes gekeken wordt). En kinderen die in de kleuterklas komen en moeten leren hoe ze moeten spelen. Vooral die laatste vind ik echt heel erg treurig. Op een schoolplein weten ze niet wat te doen, maar ze weten wél wat een yellow square is.
Wat wordt er door de experts aanbevolen over schermtijd?
Nou onder het jaar is het heel simpel, het advies is géén schermtijd. Als je kindje ouder wordt is het devies maximaal 60 minuten per dag. En dan met de 20:20:2 regel. Dat betekent na 20 minuten op een schermpje moet er minstens 20 seconden in de verte worden gekeken en 2 uur per dag buiten. Dat mag buitenspelen zijn, zoals in de schoolpauze. Maar ook wandelen of fietsen tellen mee. Het gaat erom dat er daglicht in de ogen valt.
Niet alleen de kwantiteit van de schermtijd telt
Het gaat niet alleen om hoe lang ze kijken, maar ook om wát ze kijken. Veel van de filmpjes op Netflix of Youtube passen helemaal niet bij de ontwikkelingsleeftijd van kinderen. Voor de breintjes zijn filmpjes die wat trager zijn en waarin veel herhaling zit bijvoorbeeld goed. (Oepsie.. Paw Patrol wat hier zo populair is, gaat dus bijvoorbeeld te snel). Het hoeft voor een kind écht niet elke keer iets nieuws te zijn. Denk maar aan het favoriete boek dat tot in den treure voorgelezen moet worden…
Bovendien zijn Netflix en Youtube zo ingericht dat je blijft kijken. Het is een soort snoep, je weet dat het niet goed voor je is maar als je eenmaal begint kun je bijna niet meer stoppen. Dat geldt echt niet alleen voor de kleine mensen trouwens.
En dan hebben we het nog niet eens over de filmpjes op youtube die gemaakt worden door zieke geesten. Die beginnen bijvoorbeeld als gezellig Peppa big video’s waarna Peppa big op gruwelijke wijze wordt afgeslacht met op de achtergrond een vrolijk muziekje. Dat heb je dus zeker niet altijd door wanneer je zelf staat te koken. Onze oudste had ook al vrij snel door hoe je steeds bij volgende voorgestelde filmpjes kwam, dus ik kon echt niet reguleren wat hij keek als ik er niet zelf naast zat.
Wat zijn goede alternatieven voor games, Netflix en Youtube voor kinderen?
Hieronder wat suggesties.
Apps voor de tablet geschikt voor kinderen: Dr. Panda, Sago mini, De wereld van Nijntje, Quiver, Oh! The magic drawing app, Thinkrolls 2, Duplo world, My very hungry caterpillar.
Bereslim.nl met digitale prentenboeken en pedagogisch verantwoorde computerspellen.
NPO Zappelin – dankzij Bouwer power wordt er hier niet meer naar Paw Patroll gevraagd. Ik vind de filmpjes zelf ook véél beter te pruimen.
Mediasmarties: zoek op categorie / leeftijd / medium of thema
Luisterboeken. Deze zet ik ook vaak in voor kindjes die geen middagdutje meer willen doen maar wél een rustmomentje nodig hebben. Lekker met een koptelefoon onder een dekentje…
4 tips voor verantwoorde schermtijd
Stel een limiet aan schermtijd door een timer te gebruiken.
Gebruik media het liefs zoveel mogelijk samen nu je kindje nog klein is. Je kindje kan er dan ook iets van leren.
Je kindje mag leren dat schermtijd begrensd is. Leg uit dat het belangrijk is om veel dingen offline te doen om later slim en handig te worden. Zoals buitenspelen of knutselen.
Kindjes leren alleen van media als die aansluit bij hun ontwikkeling en leeftijd. Zorg dus voor geschikte media en gebruik die samen (zie het lijstje hieronder).
Blauw licht en slapen
Als slaapcoach krijg ik natuurlijk ook veel vragen over schermgebruik en slapen. Je kunt ook dit weer van veel verschillende kanten bekijken. Eerlijk, ik denk hoe minder schermtijd hoe beter. Maar als dat schermpje beperkt ingezet wordt en helpt om stress te verminderen bij jou als ouder dan is het gewoon niet zo zwart/wit en heiligt het doel soms de middelen.
Licht is een enorm belangrijke factor bij het instellen van ons natuurlijke ritme en als dat kunstmatige licht schopt bij ons allemaal de interne klok in de war. Daarom is het voor jong én oud belangrijk om voor al dat kunstlicht en blauwe licht te compenseren door ook genoeg buiten te komen. Zeker aan het begin van de dag. Let ook op het moment van de schermtijd. Vlak voor het slapen is gewoon niet zo handig. Enerzijds vanwege het blauwe licht dat je brein het signaal geeft dat het wakker mag blijven en anderzijds omdat je wil dat de motor langzaam tot stilstand komt en veel filmpjes juist aanwakkeren. Aan het einde van de dag de lichtjes wat dimmen dus, en kiezen voor warme kleuren verlichting. Begin je aan het slaapritueeltje? Werk dan met zo min mogelijk en zo warm mogelijk licht, dan kan het lijfje van je kindje al melatonine gaan aanmaken. Wat helpt bij inslapen.
Schermtijd van jou als ouder en de invloed op je kind
Let op je eigen schermgebruik. Bekijk eens eerlijk hoe vaak jij je eigen scherm gebruikt. Ben je genoeg beschikbaar voor jouw kind? Toen ik het vak ontwikkelingspsychologie volgde op de universiteit leerde ik over het ‘still face experiment’. Dat hebben ze onlangs weer herhaald omdat het steeds relevanter wordt in deze tijd met de mobiel op zak. De conclusie? Het onderzoek toont aan dat het gebruik van een smartphone in het bijzijn van jouw kind jullie band verslechtert.
Onderzoeker Van den Heuvel: “Na alles wat ik heb gezien zou ik zeggen dat een telefoon eigenlijk geen plek heeft in een gezin. In ieder geval niet in het eerste levensjaar, omdat je dan vooral met je kind moet spelen, knuffelen en contact zoeken. Een telefoon hoort daar gewoonweg niet bij.”
Bovendien, kun je rechtvaardigen dat veel schermtijd niet zo gezond is als je zelf om de haverklap je telefoon erbij pakt? Mijn neef Merijn nam er voor de Universiteit van Nederland een filmpje over op. (Niet kijken als je met je kind bent 😉)
In het kort over navigeren in de digitale wereld
Praten met je kind over wat hij/zij online doet of ziet is super belangrijk. Goed voor de taalontwikkeling, maar zo bouw je ook aan vertrouwen.
Kies geschikte media. Kijk mee, beperk de keuze en kies iets dat past bij de leeftijd/ontwikkeling van jouw kind.
Zorg voor balans. Echte ervaringen zijn essentieel. Gun ze de kans om die ervaringen op te doen en belangrijke vaardigheden te leren. Beperk de schermtijd en laat je kind lekker veel bewegen!
Wil je hier meer over weten? Volg dan op Instagram @bureaujeugdenmedia of @marije.lagendijk. Je mag mij natuurlijk ook altijd je vragen stellen. Stuur me een berichtje via de het contactformulier.
コメント